We gaan de Bremweg in vanaf de Broekhuizerlaan. Gelijk op de hoek staat al een hoeve aan de rechterkant. We passeren de Molenweg en komen terecht op het verlengde van de Traaiweg. We lopen in zuidelijke richting een stukje over dit pad en al snel zien we rechts het vervolg van de Bremweg met enkele belangrijke boerderijen.
Hoeve Middelweg, huis
Kaartnr: 99
Bremweg 2
Hoeve Middelweg is een goed voorbeeld van een kleine langhuisboerderij. Volgens de tekst op de gevelsteen, die in de voorgevel is gemetseld, dateert de boerderij uit 1775.
Op deze bruin geschilderde steen staat in vergulde letters: Middelweg/Broekhuizen 177V 1). In 1824 was Cornelis Jan van Nellesteijn de eigenaar 50).
Oorspronkelijk is het huis waarschijnlijk gebouwd als twee dienstwoningen van het landgoed Broekhuizen onder één dak met gezamenlijke deel, die in het tweede kwart van de 19e eeuw tot één woning zijn samengetrokken. (bron: Rijksmonumenten). De boerderij is in verval geraakt en in 1978 ingrijpend gerestaureerd 1).
Hoeve Middelweg. foto Arjan Griffioen 2014
Huis
Kaartnr: 94
Achter Bremweg 2, in het veld
Dit huis is tussen 1885 en 1890 van de kaart verdwenen 52). In 1824 was het eigendom van Cornelis Jan van Nellesteijn 50).
Huis en plaats
Kaartnr: 85
Bij Bremweg 6
Dit huis is tussen 1830 en 1875 afgebroken 52). In 1824 was het eigendom van Wouter Hendrik van Nellesteijn 50).
Schaapskooi.
Kaartnr: 96
Gerrits Versteegh’s grootouders woonden (datum?) op de boerderij Verezyk (kaartnr 83, zie hieronder) aan de Bremweg. Zijn grootvader was timmerman op kasteel Broekhuizen. Hij had zijn timmermanswerkplaats tussen de Verezyk en Broekhuizen in een (nu verdwenen) schuur op de akker ten westen van de Broekhuizerlaan 3). In 1950 stond deze schaapskooi nog op de kaart. In 1824 was het eigendom van Wouter Hendrik van Nellesteijn 50).
Schapenstal
Kaartnr: 90
Deze schapenstal is afgebroken tussen na 1950. In 1824 was het eigendom van Wouter Hendrik van Nellesteijn 50).
Hoeve Verezijk, huis en plaats
Kaartnr: 83
Bremweg 10
De naam van de hoeve werd ook wel geschreven als Verreseik en Veereseik, maar de betekenis is onbekend 1).
De eerste vrouw van Wouter Hendrik van Nellesteijn, Maria Charlotta König , een Duitse van afkomst, had heimwee en verlangde een boerderij als uitzicht met een Duitse uitstraling. Aldus geschiedde en de Verezijk werd begin 19e eeuw in Duitse stijl gebouwd aan de Bremweg. Vervolgens werd een z.g.n. zichtlaan gerealiseerd. Relicten hiervan zijn nog op de topografische kaart terug te vinden 31).
De hoeve is van het type dwarshuisboerderij, maar dan in Duitse stijl. Het huis is in 1955, 1978 en 1988 verbouwd, resp. gerestaureerd 1).
Blijkbaar was er een voorloper van deze bijzondere hoeve, getuige de volgende akte:
•4-7-1793 Willem Versteegh makelaar als gemachtigde van Francois Louis Beaudet de Morlet x Jeanne Marie Reine Elizabeth Ernestina de Caneau de Beauregard transporteert aan Cornelis Jan van Nellestijn een huis met 3 morgen land, genaamd de Vereseijk, tinsgoed van de domeinen [515]
In 1824 was Wouter Hendrik van Nellesteijn de eigenaar 50).
Het pand werd jarenlang bewoond door leden van de familie Versteegh. A. Versteegh, architect, timmerman, aannemer en schrijver van het boekje ‘Leersum in de loop der tijden’ is hier geboren. De boerderij heeft vele functies gekend waaronder timmerwerkplaats, winkel en boerenbedrijf 1).
De Verezijk. foto Arjan Griffioen 2014
Hoeve Verezijk en zijn (latere) bewoners (1)
De eerder genoemde Aert Huyg Versteegh had behalve Gerrit (1757) ook een oudere zoon Petrus (1755). Deze leerde het timmervak bij Godert de Ridder te Amerongen en vertrok daarna naar Amsterdam om zich ook in het meubelmakersvak te bekwamen. In 1783 trouwde hij met Hilke Geerkus Tieden en begon een meubelzaak op de Voorburgwal.
Het ging hem zo goed, dat hij meende zích een wapenembleem te moeten aanschaffen dat, in borduurwerk vergroot, in de woonkamer werd opgehangen. In 1795 werd ons land door de Fransen bezet. Het werkklimaat verslechterde, de bouwstijl veranderde en zoon Gerrit (1787) zag het op den duur in Amsterdam niet meer zo zitten. Hij nam derhalve in 1810 zijn intrek bij oom Gerrit (1757), broer van vader Petrus, op Weivliet bij Zuylestein. In 1815 trouwde hij met Jannigje Schuilenburg en kreeg van de gemeente Darthuizen het daar bestaande gerechtshuis in huur, met uitzondering van de zogenoemde gerechtskamer. Er werd een timmermanswerkplaats bijgebouwd, zodat Gerrit zijn ambacht voortaan in Darthuizen kon uitoefenen. Althans tot 1829, want in dat jaar werd P. Malie benoemd tot burgemeester van Darthuizen. Deze wilde het hele gerechtshuis in gebruik nemen als woning voor zich en zijn gezin, met uitzondering van de meubelwerkplaats.
Daar stond tegenover dat aan Gerrit de Verezijk (aan de huidige Bremweg) in huur werd aangeboden.
Dat was nog niet eens zo’n slechte ruil. Maar toen in 1857 Darthuizen bij Leersum werd gevoegd, greep zoon Hendrik Versteegh (1817) zijn kans en verhuisde weer naar het gerechtshuis.
Daar heeft hij tot zijn dood in 1911 gewoond, eerst met Jenneke van Schaik, daarna met Christina Windgassen 3).
Hoeve Verezijk en zijn (latere) bewoners (2)
Hendriks broer Cornelis Pieter (1826) spiegelde zich aan het succes van opa Petrus, die overigens op zijn oude dag weer naar Leersum was teruggekeerd. Ook Comelis Pieter vertrok naar de hoofdstad des lands en trouwde in 1867 met Adriana Woonink.
Maar Amsterdam was niet meer het Amsterdam van opa Petrus. Het werk- en leefklimaat stond op een veel lager niveau. Daarom stuurde Cornelis Pieter zijn zoon Gerrit Jan Frederik (1867-1941), toen deze zeven jaar was, naar Darthuizen. Zijn beide zusters, Jannigje en Johanna, bleven in Amsterdam en werden daar slachtoffer van een tyfusepidemie. Nadat Gerrit Jan Frederik van school was gekomen, leerde hij het timmermans- en meubelmakersvak bij zijn oom Hendrik. Hij trouwde met Jannigje van Laar (1865-1950) van Westhoeve en kreeg bij haar tien kinderen, drie zoons en zeven dochters. Zij woonden op de Verezijk en pa stond als timmerman in dienst van jhr. Pauw van Wieldrecht van Broekhuizen. Zijn timmermanswerkplaats, aldus zijn kleinzoon, de naar hem genoemde Gerrit van Cooten, de architect, was een schaapskooi die stond op een akker aan de huidige Broekhuizerweg. Daar zijn alleen nog wat restanten van over. Opoe Jannigje had een winkel aan huis, waar van alles te koop was: stoffen, kruiden, kruidenierswaren, brood, maar ook petroleum. Daarnaast hield het echtpaar er ook nog een viertal koeien en een paar hokken met varkens op na 3).
Hoeve Verezijk en zijn (latere) bewoners (3)
Dat de Arrondissements Directeur van ‘s Rijksbelastingen te Utrecht de
opgaven controleerde, moge blijken uit een brief van 19 maart 1853 aan de
burgemeester met het verzoek hem te willen informeren, of de opgave van de
winkelier G. Versteegh in Darthuizen wel juist was dat, de door hem als ouderloos
opgegevene Maagje de Gooyer bij hem uit medelijden zou zijn opgenomen
en niet als blijvende dienstbode. Het antwoord van de burgemeester was, dat
deze jonge vrouw inderdaad ook meehielp in de huishouding en de winkel.
Het opzetje van winkelier Versteegh ging derhalve niet door.
Hoeve de Riet, huis en plaats
Kaartnr: 67, 68, 69, 71, 73.
Bremweg 14
Het betreft hier een hallehuisboerderij uit 1897. Hij maakt deel uit van landgoed ‘De Wildeman’, dat vroeger onderdeel was van het landgoed Broekhuizen (bron: De Raad voor Cultuur). De hoeve is in 1492 beschreven in het leenregister Zuilenburg. In 1794 is het aangekocht door Cornelis Jan van Nellesteyn. In een akte uit 6-11-1800 wordt vermeld dat: Lammert Toonen Lagerweij transporteert aan C.J. van Nellesteijn, heer van Broekhuizen, de hofstede De Groote Rijt, met 55 morgen 254 roeden land. Dat is 6 jaar later. In 1879 is het herbouwd in opdracht van Johannes Daamen, herbergier in Cothen. Tenslotte is de hoeve in 1887 verkocht aan Jonkvrouwe Maria Repelaer, echtgenote van mr. M.I. ridder Pauw van Wieldrecht 1).
Boerderij De Riet, Bremweg 14 in Darthuizen. FotoWinfried Leeman 2008. Lew15801.
Bijzonderheden:
•20-02-1733 Gijsbert Aartsen van Schevichoven verkoopt boerderij “de Rydt” te Darthuysen aan Helena Elisabeth van Westrenen. (HUA U137a016-4)
•31-10-1744 meldt Jan Hendriksen van de Weert, landbouwer op De Rijdt dat zijn landvrouwe Helena Elisabeth van Westreenen, wed. Philips Ram, arrest heeft gelegd op een aantal goederen van hem. [514]
•27-9-1747 Jan Hendrikse van de Weert heeft jaren geleden gehuurd de hofstede De Rijdt. Hij is nog pacht schuldig vanaf 1743. Nu verkoopt hij zijn pachtvrouw een aantal goederen.
[514]
•27-7-1774 Nicolaas Cornelis de Wee als gemachtigde van Albert Coenen draagt op de hofstede de Reijt aan huize Zuilenburg en verzoekt hiermee te verleien Jan Versteegh[514]
•3-12-1792 Wordt de Grote Rijt verkocht aan Lammert Lagerweij voor 1560 gl. Ook met akten van belening. [515]
•29-6-1793 Carolina Ursulina Philippota Baronesse van Randwijk als moeder en momberse van Jan Diderick baron van Tuijl van Serooskerken verklaart dat Jan Versteegh aan haar opdroeg de hofstede De Reijt. Zij beleent nu Wilhelmina Aletta Kien met het stuk bouwland de Maarstal. [515]
•20-5-1794 Lammert Lagerweij verhuurt aan Cornelis van Vulpen zekere hofstede genaamd de Rijt etc. [515]
•12-9-1796 Lammert Lagerweij, won. Leersum, verklaart verkocht te hebben aan Cornelis Jan van Nellesteijn de hofstede de groote Rijt met 55 morgen 254 roeden land en de tiend uit het land van deze hofstede [515]
•6-11-1800 Lammert Toonen Lagerweij transporteert aan C.J. van Nellesteijn, heer van
Broekhuizen, de hofstede De Groote Rijt, met 55 morgen 254 roeden land. [515, 516]
•17-3-1803 Stemregister. Cornelis van Vulpen, won. Op de Riet, verklaart van schout Jan de Ridder voor de tijd van een jaar in het voeder en melk genomen te hebben een swart bonte koeij van 9 kalver. [515]
Hoeve de Riet en zijn vroegere bewoners (1)
Willem de Cruijff (die Cruve) gesreven dye Cruve, is geboren in 1473.
Willem is overleden in 1545 in 0verlangbroek, 71 of 72 jaar oud.
Willem trouwde met Elisabeth Wouters de Wijs
Elisabeth is een dochter van Jacob WoutersZn de Wijs.
Kinderen van Willem en Elisabeth:
1 Willem Willemsz de jonge de Cruijff, , geboren in 1494 in Cothen.
2 Dirck de Cruijff, geboren in 1495 in Overlangbroek.
3 Jan Willemszn die Cruve, geboren in 1495.
4 Sebastiaan Willems de Cruijff, geboren in 1500.
5 Wouter Willemsz de Cruijff, geboren in 1500 in Darthuijzen.
bron: Willem de Cruijff
Hoeve de Riet en zijn vroegere bewoners (2)
Eigenaar van het landgoed Nellesteijn in 1505, woonde in 1497 te
Darthuijzen op de Hofstede De Rijt op de Bremweg 14, dat heden nog bestaat.
Met dank aan Gerard Uiterwaal
Hoeve de Riet en zijn vroegere bewoners (3)
Met dank aan Gerard Uiterwaal