Broekhuizerlaan

De Broekhuizerlaan begint in het noorden bij de Rijksstraatweg. Na een s-bocht, ter hoogte van de Bremweg, gaat de weg verder naar het zuidwesten. Bij de aftakking met de Darthuizerweg, gaat de Broekhuizerlaan over in de Langbroekerweg.

Locatie
De ruim 1500 meter lange Broekhuizerlaan is te verdelen in 2 delen. Het noordelijke deel, van de Rijksstraatweg naar het kruispunt Middelweg/Bremweg (zie foto), was een onderdeel van de oorspronkelijke zichtas vanuit kasteel Broekhuizen. Dan buigt de weg af en volgt in zuidelijke richting de grens van het landgoed tot aan de Darthuizerweg.

f117_bremwegriot
Broekhuizerlaan bij de Bremweg (collectie: het Utrechts Archief)

In het boek ‘Monumenten-Inventarisatie Provincie Utrecht’ wordt het als volgt beschreven.
De Broekhuizerlaan dateert in aanleg als oprijlaan uit de eerste helft van de achttiende eeuw, uit de periode dat het middeleeuwse kasteel Broekhuizen werd verbouwd tot een voornaam neoclassicistisch huis, waarbij, zoals gebruikelijk in die tijd bij buitenplaatsen, de omringende gronden als een formele tuin of park werden aangelegd. Bij deze aanleg werd een lange, rechte oprijlaan als zichtas aangelegd, die vanaf het huis in noordoostelijke richting naar de hoofdweg Utrecht-Arnhem, de huidige Rijksstraatweg, liep. De laan die thans als Broekhuizerlaan bekend staat, vormt hiervan het noordelijke gedeelte. Ook in zuidelijke richting, achter het huis was deze as aanvankelijk voortgezet.
Zie onderstaand kaartfragment uit 1696 van Bernard de Roy.

DeRoy1696

In 1794 toen Cornelis Jan van Nellesteyn een nieuw landhuis in neoclassicistische stijl liet bouwen, kreeg J.G. Michael, tuinarchitect, de opdracht om de formele tuinaanleg van de achttiende-eeuwse ridderhofstad Broekhuizen, die toen gesloopt werd, te veranderen in een landschapspark. Michael werd al spoedig opgevolgd door zijn schoonzoon Johan David Zocher sr. en diens zoon Johan David Zocher jr., die de parkaanleg hebben voltooid en een groot deel van de oude oprijlaan als onderdeel daar in hebben opgenomen. Op het terrein, direct aangrenzend aan de voorzijde van het huis, verdween de laan. Hierbinnen werden een landschapstuin en een hertenkamp aangelegd. Daarbuiten’ in noordelijke richting’ fungeert de laan, omzoomd door fraaie beuken, nog steeds als oprijlaan en als zichtas. De Broekhuizerlaan buigt bij de Bremweg in zuidelijke richting af, vormt de noordwestelijke begrenzing van het park en loopt door tot aan het kruispunt van de Langbroekerweg en de Darthuizerweg. 1)

Op de Minuutplans 50)  uit 1824 is de eigenaar van de weg  Wouter Hendrik van Nellesteyn, de bewoner van kasteel Broekhuizen. Voor de belastingen was het een ´laan als bosch´.

f124_broekhuizerlaanriot
Broekhuizerlaan vanaf de Rijksstraatweg. collectie Hans van Brenk

In 1853 werden de Langbroekerweg en de Broekhuizerlaan bestraat, nadat hiervoor bij Koninklijk Besluit van 14 juni 1852 concessie was verleend aan jonkheer Hendrik Daniël Hooft uit Woudenberg. Hooft kreeg bovendien toestemming om op de nieuwe straatweg tol te heffen, waartoe aan het einde van de Langbroekerweg bij de Gooyerdijk een tolhuis werd gebouwd. 1)

f128_broehuizerlaanriot
Broekhuizerlaan anno 1930, vanaf de stenenbrug naar het noorden.
collectie Hans van Brenk

Tot 1925 laten de Bonnekaarten 52) zien dat het zuidelijk deel verhard was, daarna was het half verhard. Het noordelijk deel staat tot 1885 als verhard aangegeven, daarna, minstens tot 1950, als half verhard.